گستردگی ارتباطات بشر در سرتاسر جهان به لطف پیشرفت علم، رشد تصاعدی دارد. اما طی آنچه که در سال‌های اخیر با توجه به فراز و نشیب‌هایی که در پی ارتباطات کنترل نشده رخ داده‌اند، پیام‌رسان‌های سابق از دسترس عموم خارج شده و با همت هم‌وطنان متخصص، پیام رسان های ایرانی متنوعی در اختیار مردم قرار گرفته‌اند که هرکدام از نقاط قوت منحصربه‌فردی برخوردارند و طبعاً در مقایسه با یکدیگر، نقاط ضعفشان نیز به چشم خواهد خورد. پیام‌رسان‌هایی نظیر سروش، ایتا، روبیکا، بله و … که به علت فیلتر شدن امثال تلگرام، اینستاگرام و …، جایگزین آن‌ها شده‌اند. در این مقاله سایت نمادین به مقایسه پیام رسان های ایرانی با یکدیگر و با برخی برنامه‌های خارجی، و البته بررسی نقاط قوت و ضعف هرکدام خواهیم پرداخت.
معرفی کلی برنامه‌های روبیکا و اینستاگرام
به‌صورت تقریبی می‌توان گفت طی بازه یک الی دو دهه اخیر، برنامه اینستاگرام به عنوان یکی از پرطرفدارترین برنامه‌های بصری شناخته شده است که علاوه بر ایجاد سرگرمی، با اهداف دیگری از قبیل اطلاع از اخبار، آموزش‌های متفاوت، فروشگاه‌های اینترنتی (کسب و کارهای خانگی و یا گسترده) و صفحات و پیج (خرید پیج اینستاگرام) های اطلاعات محور مورد استفاده عموم قرار گرفته است. در پی فیلتر شدن این برنامه، اپلیکیشن روبیکا به‌عنوان یک پیام‌رسان ایرانی کوشیده است فضای مشابه اینستاگرام را ایجاد کند تا بتواند حفره‌ای که ناشی از عدم دسترسی یا دسترسی دشوار به این برنامه به‌وجود آمده است، را پر کند و پاسخگوی نیازهای کاربران سابق اینستاگرام باشد. اما از آنجایی که این برنامه هدف پیام‌رسانی را نیز در بطن خود داشته است، تلفیقی از فضای تلگرام و اینستاگرام را به کاربر ارائه داده است تا بتواند اهداف خود را در هر دو جهت پیام‌رسانی و ایجاد فضایی شبیه به اینستاگرام را پیش ببرد.
روبیکا نصب کنیم یا اینستاگرام؟
با وجود اینکه برخی موارد همچون قابلیت ایجاد کانال و گروه، چت خصوصی، لایک و کامنت، استوری و لایو عیناً از تلگرام و اینستاگرام کپی‌برداری شده‌اند و در روبیکا نیز وجود دارند، این دو پلتفرم تفاوت‌هایی هم دارند که در ادامه به بیان این تفاوت‌ها، نقاط ضعف و نقاط قوت آن‌ها خواهیم پرداخت.
در مقایسه روبیکا و اینستاگرام، مهم‌ترین نقطه قوتی که با همین مقدار اطلاعات به چشم می‌خورد، دسترسی آسان و بدون نیاز به فیلترشکن به روبیکا است. درواقع با تجربه کاربری می‌توان به این نتیجه رسید که پیام‌رسان روبیکا حتی مصرف اینترنت چندانی نیز ندارد. از همین رو صاحبان کسب و کار می‌توانند به راحتی از طریق صفحه خود به کسب درآمد از روبیکا بپردازند. هرچند تعداد دنبال‌کننده‌ها در پلتفرم‌های اینستاگرام و روبیکا با توجه به عمر این دو پیام‌رسان قابل مقایسه نیست و از همین رو میزان کسب درآمد از طریق اینستاگرام بیشتر از روبیکا است؛ که البته این را می‌توان نقطه ضعف روبیکا دانست. همین موضوع موجب کاهش رغبت کسب و کارهای آنلاین به مهاجرت از اینستاگرام به روبیکا شده است.
مزیت دوم روبیکا که در مقایسه روبیکا و اینستاگرام به چشم می‌خورد، سهولت شرکت در نظرسنجی‌ها و مسابقات مربوط به برنامه‌های پخش شده از رسانه ملی است. چراکه اغلب برنامه‌های تلویزیونی یا برنامه‌های منتشر شده از طریق شبکه‌های داخلی، پس از فیلترینگ اینستاگرام، صفحات خود در این پلتفرم را غیرفعال کرده‌اند. بنابراین مخاطبین و منتقدان از طریق برنامه روبیکا به راحتی می‌توانند نظرات خود را با تولید کنندگان این برنامه‌ها در میان بگذارند.
از جمله نقاط ضعف روبیکا در مقایسه دو پیام‌رسان روبیکا و اینستاگرام، سرعت دانلود از روبیکا و آپلود بسیار پایین است. این پیام رسان در دانلود و آپلود انواع فایل، بسیار کند عمل می‌کند و تا به حال نتوانسته است رضایت کاربران را در مقوله سرعت کسب کند. همچنین از آنجایی که آپلود فایل در روبیکا از طریق نسخه وب روبیکا و اپلیکیشن متفاوت است، گزارش‌هایی از خرابی فایل و عدم دسترسی به دانلود همان فایل آپلود شده در نسخه اپلیکیشن (البته پس از مدتی) از کاربران دریافت شده است.
با این اوصاف، در مقایسه پیام‌رسان‌های روبیکا و اینستاگرام و با در نظر گرفتن شرایط فعلی کشور و البته هزینه‌های صرف‌شده برای مصرف اینترنت و خرید اشتراک فیلترشکن، نصب روبیکا می‌تواند به جهت صرفه‌جویی در هزینه‌ها، مقرون به صرفه‌تر باشد.
معرفی پیام‌رسان ایرانی ایتا
به دنبال فیلترینگ برنامه‌های محبوبی چون تلگرام، اغلب کاربران در شبکه‌های مجازی، رو به استفاده از پلتفرم‌های داخلی آوردند. از جمله این پلتفرم‌ها که از دهه 90 شروع به کار کرد، پیام‌رسان ایتا (آموزش ایتا) بود که فضای داخلی آن، مشابهت‌های بسیار زیادی با برنامه فیلترشده تلگرام داشت. از این رو توانست رضایت کاربری بالایی را در همان سال‌های اول جلب کند.
مقایسه پیام‌رسان روبیکا و ایتا
آنچه که پس از اعمال فیلترینگ به دغدغه‌ای برای عموم تبدیل شد، انتخاب “بهترین” پیام‌رسان در مقایسه پیام رسان های داخلی با یکدیگر بود که بتواند از هر لحاظ پاسخگوی نیازشان باشد. با توجه به شهرتی که ایتا و روبیکا (آموزش روبیکا) از اولین سال‌های فعالیت خود تا کنون کسب کرده‌اند، بازار رقابت این دو پیام‌رسان داغ‌تر است. روبیکا وایتا هر دو به‌عنوان پلتفرمی برای پیام‌رسانی شناخته می‌شوند؛ اما با این وجود تفاوت‌هایی نیز دارند. همان‌طور که عنوان شد، روبیکا در کنار امکان ارائه پیام‌رسانی به کاربر، در قالب یک پلتفرم بصری نیز فعالیت می‌کند. قسمتی از روبیکا به نام “روبینو” این امکان را به کاربر می‌دهد که یک حساب شخصی مجزا برای خود داشته باشد و افراد و صفحات مختلف را به دلخواه خود دنبال کند. اما به این جهت که ایتا صرفاً یک پیام‌رسان است، در مقایسه روبیکا و ایتا، صرفاً می‌توان این دو را به لحاظ “پیام‌رسانی” باهم مقایسه کرد. فضای پیام‌رسانی این دو پلتفرم بسیار مشابه یکدیگر است و نمی‌توان میان این دو تفاوت چندانی قائل شد.
اما آنچه که این روزها ایتا را تقریباً به پیروز میدان رقابت مقایسه پیام رسان ایرانی روبیکا و این برنامه تبدیل کرده است، حواشی بسیار روبیکا و البته عدم امکان حذف اکانت در این پلتفرم است؛ البته قابل ذکر است که قابلیت حذف حساب کاربری روبیکا جدیدا به این پلتفرم اضافه شده است. از جمله حواشی ایجاد شده برای روبیکا، اعلام جاسوسی بودن آن توسط گوگل‌پلی (Google Play) و ایجاد حساب جعلی افراد شناخته‌شده است که بدون اطلاع این افراد بوده است.
پیام‌رسان ایرانی سروش
سروش (آموزش سروش) نیز یک پیام‌رسان ایرانی است که همانند اغلب پیام‌رسان‌های داخلی، فضای کلی بسیار نزدیکی به تلگرام دارد. این برنامه علاوه بر مشابهت‌های بسیار با سایر پلتفرم‌های داخلی، امکان دسترسی به رادیو و تلویزیون را نیز در بخش ویترین به کاربر می‌دهد. البته این برنامه با دارا بودن بخشی به‌عنوان “بده بستون”، بستری مناسب و امن را جهت خرید انواع کالا از قبیل پوشاک، لوازم خانگی و … برای کاربران خود فراهم کرده است. لازم به ذکر است که در صورت خرید از این قسمت، ارسال کالا برای کاربر به‌صورت رایگان خواهد بود.
در مقایسه بین روبیکا و سروش نقطه قوت دیگری نیز برای سروش وجود دارد. درواقع پیام‌رسان سروش در جایی دیگر نیز گوی سبقت را از روبیکا ربوده که آن امکان پرداخت قبوض و خرید شارژ، اطلاع از اوقات شرعی و شرایط آب و هوایی در پیام‌رسان ایرانی سروش است. اما در ایجاد فضای اینستاگرامی کماکان روبیکا پیشتاز است.
با توجه به اینکه کلیت فضای داخلی سروش از نقطه نظر پیام‌رسانی، شباهت‌های بسیاری با ایتا دارد، می‌توان نتیجه گرفت که مقایسه روبیکا و سروش نیز به همان صورت خواهد بود. اما با توجه به موارد ذکر شده، کمتر بودن حجم اپلیکیشن سروش نسبت به ایتا و روبیکا، و البته کیفیت بسیار مطلوب تماس ویدیویی در کنار هزینه بسیار پایین در سروش، این اپلیکیشن را به رقیب قدر پیام‌رسان‌های خارجی تبدیل کرده است.
پیام‌رسان بله
پیام‌رسان بله (آموزش بله) علاوه بر شباهت‌های معمول میان تمام پیام‌رسان‌ها به‌خصوص پیام‌رسان‌های ایرانی، خدمات مالی و اجتماعی درون برنامه‌ای به کاربر می‌دهد که همین مورد، نقطه قوت بزرگی برای این پلتفرم محسوب می‌شود و آن را از بقیه متمایز می‌کند. انتقال و جابجایی پول از مواردی محسوب می‌شوند که نیاز به امنیت بالایی دارند تا کاربر بتواند با آسایش خاطر نقل و انتقالات مالی خود را در امنیت انجام دهد. اپلیکیشن بله به علت برخورداری از امنیت بسیار بالا و با به وجود آوردن بستری امن برای کارت‌های عضو شتاب، امکان پرداخت قبض، کارت به کارت و خرید شارژ را به‌صورت درون برنامه‌ای برای کاربران خود فراهم می‌کند.
در مقایسه روبیکا و بله با توجه به مواردی که تا به اینجای کار عنوان شد، می‌توان گفت این مقایسه نیز از حیث فضای پیام‌رسانی مانند مقایسه روبیکا با سایر پیام‌رسان‌ها است و عمده‌ترین تفاوت این دو پلتفرم در امکان انجام تراکنش‌های مالی در بله و عدم وجود این آپشن در روبیکا، و امکان ایجاد صفحه شخصی و فضای اینستاگرامی در روبیکا و عدم وجود این آپشن در بله است.
پیروز میدان مقایسه پیام رسان های ایرانی
امروزه گستردگی دامنه علوم ارتباطات بستری مناسب و پر ظرفیت را برای رفع نیازهای ارتباطی و حتی روزمره بشر فراهم آورده است. از این رو دیگر مثل سابق، کلمه “بهترین” صرفاً یک مورد را در بر نمی‌گیرد. درواقع این اولویت‌های کاربر هستند که نسبت به نیازهای او، بهترین را برای وی تعیین می‌کنند. بنابراین پیروز میدان مقایسه پیام رسان های ایرانی قطعا به نسبت نیازهای افراد متفاوت خواهد بود. همچنین واضح است که این برنامه‌ها عاری از نقص نیستند؛ اما طبق تجربه‌های کاربری هرروزه ما، قطعاً در مسیر پیشرفت حرکت می‌کنند.
سهولت دسترسی و صرفه اقتصادی دو عامل مهمی هستند که با قرار گرفتن در کنار حمایت از متخصصان داخلی، استفاده از این پیام‌رسان‌ها را برای عموم توجیه می‌کند. البته با توجه به نیازهای مختلف مردم انتخاب آن‌ها نیز متفاوت خواهد بود.
پیام‌رسان‌های ایتا، سروش، بله و روبیکا از برترین‌های حوزه ارتباطات در ایران شناخته می‌شوند. هر 4 پیام‌رسان ایرانی به لحاظ گرافیکی در سطح بالایی قرار می‌گیرند که جذابیت‌های بصری بسیاری نیز ایجاد می‌کنند. از حیث سرعت نیز تفاوت چندان چشمگیری با یکدیگر ندارند. اگر به دنبال بستری جایگزین اینستاگرام هستید، می‌توانید روی روبیکا حساب کنید. اما استفاده از سایر پیام‌رسان‌های ایرانی آورده شده در این مقاله، صرفاً بستگی به سلایق، نیازمندی‌های فردی و ترجیحات خود شماست. در صورت استفاده از پیام رسان های ایرانی، پیشنهاد می کنیم حتما از مزایای تبلیغات در پیام رسان های ایرانی استفاده نمایید.